Tussen 2002 en 2022 stegen de vervoersuitgaven van 16,8 miljard naar 25,6 miljard euro. Dat is een opmerkelijke stijging met liefst 50% tegen de huidige prijzen. Mobiliteit neemt daarmee een hap van bijna 11% uit het totale budget van de Belgische gezinnen. Dat is aanzienlijk en komt zo in de buurt van de andere grote uitgavenposten zoals huisvesting (30%) en voeding (16%). Het toont dus aan dat mobiliteit steeds belangrijker wordt in de budgetprioriteiten van de gezinnen. De helft van de werkende bevolking zegt maandelijks meer dan 200 euro aan vervoer te spenderen. Maar niet alleen in de portemonnee van de Belgen weegt vervoer zwaar door.
Wagens met verbrandingsmotor bieden weerstand
22% van de CO2-uitstoot in België is toe te schrijven aan de transportsector. Die uitstoot is sinds 1990 alleen maar toegenomen (+23%), met uitzondering van de periode 2020-2022.
De covidcrisis zette een tijdelijke rem op de uitstoot door het vervoer. Maar ook de energiecrisis lijkt een grote impact te hebben gehad op het mobiliteitsgedrag van een deel van de bevolking. 4 op de 10 Belgen geven toe hun gewoonten te hebben aangepast en 20% zegt hun verplaatsingen met een wagen met verbrandingsmotor te hebben beperkt. 36% van de respondenten heeft vaker gebruikgemaakt van zogenaamde zachtvervoermiddelen of ging vaker te voet. En iets meer dan 1 op 7 zegt vaker gebruik te hebben gemaakt van het openbaar vervoer.
Daarentegen is 31% van de eigenaars van een voertuig met verbrandingsmotor die hun gedrag niet hebben gewijzigd, niet van plan om de komende 12 maanden hun auto minder te gebruiken of om andere transportmiddelen te gebruiken.
Nicolas De Vijlder, Head of Beyond Banking bij BNP Paribas Fortis: “Als we tegen 2050 koolstofneutraliteit willen bereiken, valt over de overstap naar duurzame mobiliteit niet te onderhandelen. Vanaf 2035 wordt de verkoop van auto’s met een verbrandingsmotor (diesel-, benzine- of hybride-auto’s) in de hele Europese Unie trouwens verboden. Uit onze enquête blijkt dat 76% van de Belgische gezinnen nog een wagen met verbrandingsmotor heeft, terwijl 16% al voor een duurzame oplossing (elektrisch, hybride of waterstof) heeft gekozen. In 2022 was dat nog 10%. Hoewel dat al een stap in de goede richting is, blijven er nog heel wat uitdagingen op de weg naar een milieubewuste mobiliteit.”
De uitdagingen rond de ‘range anxiety’ en een haalbare transitie
De cijfers tonen aan dat de meningen over duurzame mobiliteit verdeeld zijn. De dwingendste maatregelen, althans in Europa, worden niet verwacht voor 2035. Toch vinden bijna 7 op de 10 automobilisten het verbod op auto's met een verbrandingsmotor een slechte beslissing. Ze achten het tijdschema voor de uitvoering ervan te krap. 64% van de Belgen meent zelfs dat de elektrische auto niet de oplossing van de toekomst is om wagens met verbrandingsmotor te vervangen.
En terwijl 37% van de Belgen tegen 2029 wil overstappen op een elektrische auto, zegt 42% daar nooit voor te zullen kiezen. En die weerstand lijkt toe te nemen, want vorig jaar bedroeg dat verzet slechts 35%. Dat stijgende percentage kan worden verklaard doordat de meeste 'early adopters' zich al een elektrische auto hebben aangeschaft, terwijl het merendeel van de Belgen nog overtuigd moet worden.
De ‘range anxiety’ is een van de factoren die de motor van de e-mobiliteit doen sputteren. Van de Belgische automobilisten die niet willen overstappen op een elektrische wagen, geeft ruim een op de twee aan bang te zijn “om zonder stroom te vallen”. Het gebrek aan autonomie is weliswaar de belangrijkste bekommernis, maar er speelt ook een economische factor: bijna 1 op de 3 respondenten (30%) vindt de prijs van een elektrische wagen te hoog. De meeste elektrische auto’s zijn inderdaad ontzettend duur. Ze lijken daardoor eerder te zijn ontworpen voor een vermogender publiek of voor professioneel gebruik (zelfstandigen, bedrijven). Om de overgang naar duurzame mobiliteit te versnellen, zullen er meer betaalbare elektrische modellen op de markt moeten komen.
Is de maatschappelijke uitdaging een taak voor de banken?
Uit de enquête blijkt dat er nog een derde factor is die het streven naar een volledig elektrisch wagenpark tegenwerkt: het regelgevend kader. Ondanks de groeiende interesse voor duurzame mobiliteit, neemt het aantal Belgen dat niet op de hoogte is van de mogelijke subsidies almaar toe (70% tegenover 59% in 2022). Daarom vinden 2 op de 3 Belgen dat de banken duurzame mobiliteit moeten aanmoedigen. Ze vragen dat banken voor elektrische voertuigen een specifiek aanbod creëren met lagere verzekeringspremies (31%) en concurrentiële leningen (27%).
Kortom, de mensen zijn van mening dat de milieuvoordelen van de elektrische auto onvoldoende opwegen tegen de nadelen.
Laurent Loncke, Head of Retail Banking bij BNP Paribas Fortis: “Deze energietransitie creëert ontegensprekelijk economische en ecologische opportuniteiten. Maar ze brengt ook maatschappelijke risico's mee voor wie over onvoldoende financiële middelen, expertise of informatie beschikt om ze te realiseren. De transitie kan alleen maar slagen als we er ook een zekere maatschappelijke rechtvaardigheid in opnemen. En daarin speelt de banksector een stuwende rol!”
Een uniek ecosysteem om een gebrek aan infrastructuur te compenseren
Duurzame mobiliteit kan dus op heel wat sceptici rekenen. Toch is 85% van de mensen die zijn overgestapt op een elektrisch voertuig tevreden of zelfs zeer tevreden over hun keuze. Ze benadrukken dat ze vooral tevreden zijn over de rijbeleving (83%) en de autonomie (62%). Maar de laadinfrastructuur is een cruciaal werkpunt. Daarover is slechts 38% van de aanhangers tevreden.
“Bij BNP Paribas Fortis werken we samen met verschillende partners ‘Beyond Banking’-oplossingen uit. We doen dat onder meer met AG Insurance, AlphaCredit, Arval, Optimile en Touring”, vervolgt Laurent Loncke. “Binnen dat ecosysteem, dat uniek is in België, staan we onze klanten bij in hun transitie naar een koolstofvrije mobiliteit. Dat gaat van de ontwikkeling van elektrische laadinfrastructuur, over de verschillende mogelijkheden om die transitie te financieren, tot ‘mobility-as-a-service’-oplossingen, waarbij meerdere transportmiddelen eenvoudig gecombineerd en betaald kunnen worden.”
De enquête
Het studiebureau Profacts voerde de enquête uit tussen 10 en 21 november 2023. De onderzoeksgroep bestond uit 2.003 Belgen ouder dan 18 jaar en vormde een representatieve steekproef op het vlak van taal, gender en leeftijd. De maximale foutenmarge van die steekproef bedraagt 2%.
***
BNP Paribas Fortis (www.bnpparibasfortis.com/nl) biedt in België een totaalpakket van financiële diensten aan particulieren, zelfstandigen, vrije beroepers, ondernemingen en publieke instellingen. Op het gebied van verzekeringen werkt BNP Paribas Fortis nauw samen, als verbonden agent, met AG Insurance, leider op de Belgische markt. De bank verstrekt internationaal ook maatoplossingen aan vermogende particulieren, grote ondernemingen en publieke en financiële organisaties. Daarbij maakt zij gebruik van de knowhow en het wereldwijde netwerk van BNP Paribas.
BNP Paribas (www.bnpparibas.com) is de grootste bank van de Europese Unie en een belangrijke internationale bancaire speler. De bank is actief in 65 landen en telt bijna 185.000 medewerkers, van wie meer dan 145.000 in Europa. De groep bekleedt sleutelposities in haar drie kernactiviteiten: Commercial, Personal Banking & Services voor alle commerciële banken van de groep en verschillende gespecialiseerde metiers, zoals BNP Paribas Personal Finance en Arval; Investment & Protection Services voor spaar-, beleggings- en verzekeringsoplossingen; en Corporate & Institutional Banking, dat zich op bedrijfsklanten en institutionele klanten toelegt. Op basis van haar solide, gediversifieerde en geïntegreerde model helpt de groep al haar klanten (particulieren, verenigingen, ondernemers, kmo’s, grote bedrijven en institutionele klanten) hun projecten te realiseren met financierings-, beleggings-, spaar- en verzekeringsoplossingen. BNP Paribas heeft vier thuismarkten in Europa (België, Frankrijk, Italië en Luxemburg) en ontplooit zijn geïntegreerde commercialbankingmodel ook in het Middellandse Zeegebied, Turkije en Oost-Europa. Als vooraanstaande internationale bancaire speler beschikt de groep over toonaangevende platformen en metiers in Europa, een sterke aanwezigheid in Noord- en Zuid-Amerika en solide en snelgroeiende activiteiten in Azië-Pacific. BNP Paribas hanteert in al zijn activiteiten een maatschappelijk verantwoorde en milieubewuste aanpak. Zo kan het meebouwen aan een duurzame toekomst en tegelijkertijd goede resultaten en de stabiliteit van de groep verzekeren.
