Handelstekort: vanwaar de woede?
Het enorme handelstekort van de VS was vanaf het begin een thema in de verkiezingscampagne. En al in de eerste uren van de ambtstermijn 2.0 van Trump kwam de aankondiging van invoerheffingen tegenover China, Mexico en Canada. Sindsdien ontstond er een soort koehandel, zoals lagere heffingen in ruil voor een betere grensbewaking. Maar niet voor producten uit China. Het moet gezegd dat de recente publicatie van de cijfers over 2024 de Amerikaanse president wellicht heeft gesterkt in zijn plannen. Het exploderende Amerikaanse handelstekort (in goederen en diensten) steeg in 2024 met 17% tegenover het jaar daarvoor. Het handelstekort bereikte daarmee 918 miljard dollar. Het slechtste resultaat ooit, met uitzondering van 2022. De explosieve stijging van het tekort in de laatste maanden van het jaar is deels te wijten aan het feit dat Amerikaanse bedrijven op de douanetarieven wilden anticiperen. Daarom importeerden ze, nog voor de invoering ervan, meer dan nodig was. Alleen al in december liep het tekort in de handel in goederen op tot 122 miljard dollar, waardoor het totale jaardeficit een historisch record van 1.211 miljard dollar bereikte. Vergeleken met oktober (vóór de overwinning van Donald Trump) groeide het tekort dus met 24%. Als we daarvan de olietransacties, die in 2024 een overschot van 44 miljard dollar boekten, zouden aftrekken, betekent dat dat de Amerikaanse handelsbalans in 2024 een gat van bijna 1.250 miljard dollar vertoonde!
Globalisering herschikt de kaarten
Aan de basis van die structurele verslechtering van de Amerikaanse handelsbalans tijdens de voorbije 30 jaar ligt de globalisering. Namelijk de wens om tegen steeds lagere kosten te produceren en daarom de productie van alsmaar grotere hoeveelheden goederen te verplaatsen naar plekken waar arbeid goedkoper is en milieuregels minder streng zijn. Gaandeweg hebben de VS hun jarenlange leiderspositie in de wereldwijde industriële productie verloren aan China. Dat land neemt nu ruim 31% van het totaal voor zijn rekening, tegenover 15% voor de VS.
Voor Donald Trump is het een obsessie om dat tekort terug te dringen, vooral dan het bilateraal tekort met China. In 2024 nam dat met nog eens 6% toe tot 295 miljard dollar. Bovendien is dat handelstekort in werkelijkheid nog groter, want een deel van de Amerikaanse import loopt via andere landen zoals Vietnam en Mexico om zo de douanerechten te omzeilen die sinds 2018 op goederen uit China worden geheven.
De wereld verandert
De omvang van dat fenomeen blijkt uit het feit dat Vietnam momenteel het land is waarmee de VS het op twee na grootste handelstekort hebben. Dat bedraagt nu 123 miljard dollar en komt daarmee net na China en Mexico. Alleen al voor 2024 betekent dat een verslechtering van 18%. We mogen ook niet vergeten dat Vietnam vóór 2019 een zeer onbeduidende speler was in de handel met de VS.
De tarieven zullen de krantenkoppen blijven halen en de wereld blijven veranderen.
