20 miljoen Belgen

Het globale bbp bedroeg vorig jaar zo’n 100.000 miljard – één biljoen dus.

Met 25.000 miljard of goed een kwart van dat mondiale cijfer is de Amerikaanse economie nog steeds de grootste. China (18%) zet de inhaalrace verder en even verderop vinden we Japan en Duitsland (beide zo’n 4%) en Frankrijk, India en het Verenigd Koninkrijk (~3%).

De landen in de top twintig vertegenwoordigen driekwart van de wereldeconomie. En die economische zwaargewichten wegen ook zwaarder in internationale betrekkingen. Zij kunnen immers grotere budgetten vrijmaken om hun doelen te bereiken, gaande van ontwikkelingshulp en bevoorradingsakkoorden tot militaire doeleinden en groene investeringen.

Bbp per capita en bevolking

Slechts zeven Europese landen maken vandaag nog deel uit van de top twintig*. Dat was in het verleden wel anders. Landen als Brazilië, Indonesië, Zuid-Korea en Saudi-Arabië klommen de voorbije decennia in de ranking. Maar hoe verandert het bbp van een land?

De totale economische activiteit van een land kan worden uitgesplitst in het bbp per hoofd van de bevolking en de bevolkingsomvang. Aan dat eerste, een soort van productiviteitsmaatstaf**, besteden macro-economen erg veel aandacht. Een land kan productiever worden door te investeren in mensen of kapitaalgoederen. Beleidsmakers kunnen inzetten op internationale competitiviteit, innovatie of financiële ondersteuning.

Er is een ruime waaier aan mogelijke beleidsinterventies. En die worden met wisselend succes toegepast. Vaak is het zelfs achteraf moeilijk inschatten wat nu juist de impact van een bepaalde maatregel was.

Dan is het tweede gegeven, de bevolkingsevolutie, een stuk eenvoudiger te begrijpen. Stabiele cijferreeksen zijn het, waarvan het toekomstige verloop, behoudens oorlog of pandemie, vaak erg accuraat voorspeld kan worden. Maar ook die bevolkingsgroei kan beïnvloed worden door beleidsmakers. En daarbij is de eenkindpolitiek van China zeker niet de enige optie.

VN-reeksen

De VN publiceren elk jaar een update van hun bevolkingsvooruitzichten. In de laatste versie werd duidelijk dat China mogelijk rond deze tijd wordt voorbijgestoken door India als land met de meeste inwoners. Opvallend: de Chinese bevolking zou dit jaar beginnen krimpen. Gecombineerd met de in de nasleep van de pandemie verzwakte groeivooruitzichten in het land, lijken de VS hun toppositie in de bbp-tabel nog een tijdje te gaan behouden.

Zoals bekend werd in China halverwege vorige eeuw een drastische maatregel ingesteld om de bevolkingsgroei af te remmen. De eenkindpolitiek mistte haar doel niet, zoals te zien is aan de afvlakkende groei in onderstaande grafiek.

Buurland Japan zit al een stationnetje verder in de demografische evolutie. De vruchtbaarheidsgraad kelderde er, net als in de rest van in Oost-Azië trouwens.

In Japan daalde de bevolking dit jaar met bijna 1%, of 800.000 mensen. Dat uit zich in alle lagen van de bevolking: ruim een miljoen familiebedrijven wordt geleid door zeventigers zonder erfgenaam, bij de yakuza (de Japanse georganiseerde misdaad) zijn de meesten 50-plussers en er zijn volgens de Guardian meer 70-jarige dan 20-jarige criminelen.

1 miljard Amerikanen

Maar het kan ook anders. Matt Yglesias breekt een lans voor zijn idee: 1 miljard Amerikanen. Een flinke toename in de migratie dus. Waarom?

Op lange termijn zorgt een groter land voor veel welvaart en flink wat gewicht in de wereld. De VS leiden nu, maar misschien minder in de toekomst zodra China (of India) economisch zijn bijgebeend. Dan wordt het immers een stuk minder vanzelfsprekend om (zoals nu) militair overwicht te behouden door een groot deel van een het niet langer-hoogste bbp uit te geven etc.

Dat klinkt goed in theorie, maar kan het ook in de praktijk?

Maximum Canada

Vorig jaar kondigde de Canadese overheid een ambitieus migratieplan aan. De bedoeling? In drie jaar tijd anderhalf miljoen nieuwe inwoners aantrekken. Het plan voorziet onder meer in de mogelijkheid voor Canadese provincies om zelf migranten te verwelkomen op specifieke locaties.

En dat lijkt te werken. Zopas verwelkomde het Canadese statistiekbureau de veertig miljoenste inwoner van het land. De bevolkingsgroei in het land is momenteel één van de hoogste in de wereld.

Maximum Belgium

De redenen om de migratiestroom aan te wakkeren zijn legio: verouderende bevolking, gebrek aan specifieke profielen op de arbeidsmarkt en het eerder aangehaalde overgewicht van grotere landen op het internationale toneel.

Diezelfde argumenten gelden natuurlijk ook voor ons land.

De Nationale Bank onderzocht in volle pandemie de economische impact die migratie heeft op België. De onderzoekers concludeerden dat migratie de voorbije jaren voor bijna 3,5% extra bbp zorgde. Opvallend: dat effect bestond zowel uit bevolkingsaangroei, als groei in bbp per capita. De toename in werkloosheid, een vaak gebruikt argument tegen migratie, bleef bijzonder beperkt.

Zien we ‘Maximum Belgium’ begin volgend jaar in een verkiezingsprogramma opduiken?

* Italië, Spanje, Zwitserland en Nederland. België vinden we op plek 25 met zo’n 0,6% van het globale bbp.

** Bbp per capita is natuurlijk een erg abstracte maatstaf voor totale productiviteit. Onderliggend aan het gemiddelde bbp per inwoner stuiten we op andere kengetallen zoals het aandeel van de op de arbeidsmarkt actieve bevolking, het tewerkstellingspercentage en de scholingsgraad. In een gedetailleerdere analyse volgen dan factoren die het menselijk kapitaal ondersteunen (infrastructuur, regulering, innovatie …).